راهکار جدید ژاپن در برابر زلزله

یک شرکت ژاپنی، روشی هوشمندانه برای مقاوم‌سازی بناها در برابر لرزش‌های مهیب زلزله پیشنهاد کرده است که می‌تواند جان میلیون‌ها نفر را از خطرات ریزش آوار و خرابی ساختمان در امان نگه دارد. در این روش ساختمان روی کیسه‌های هوای بزرگی ساخته می‌شود. در زمان لرزش‌های مرگبار زلزله، این کیسه‌های هوا نوعی حالت ارتجاعی در بنا ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود احتمال ریزش مصالح به حداقل برسد. تحت این شرایط، سازه‌های سنگین با زاویه مشخصی جابه‌جا می‌شود و همین امر از ضریب شکست بنا تا حد زیادی می‌کاهد. لازم به ذکر است که شکست بنا به دلیل وزن زیاد و عدم انعطاف سازه‌هاست. اگر چنانچه در زمان زلزله، ارتعاشات کمتری به سازه وارد شود، احتمال خطر نیز بسیار کمتر خواهد شد. سخنگوی شرکت، آقای هیروشی هوسودا می‌گوید: تاکنون حدود صد مالک تصمیم گرفته‌اند که از این تجهیزات در بناهای خود استفاده کنند. کارکرد این سیستم به این صورت است که در زمان وقوع زلزله، سنسورها اولین ارتعاشات را ثبت می‌کند و باعث فعال‌شدن کمپرسور می‌شود. کمپرسور مربوطه هوا را وارد کیسه‌هایی می‌کند که زیر ساختمان جاسازی شده‌ است. تمام این کارها مدت کمتر از یک ثانیه انجام می‌شود. هوایی که به کیسه‌ها پمپاژ می‌شود کافی است تا کل بنا و سازه را از پی بلند کند. البته بدیهی است که بنا به هیچ‌وجه از فونداسیون جدا نمی‌شود و این فاصله از پیش در بنا دقیقاً محاسبه شده است. میزان جابه‌جایی فقط سه سانتی‌متر است و تا زمانی که زلزله قطع نشده کماکان بنا در همان وضعیت باقی می‌ماند. این سیستم سوپاپ یا دریچه اطمینانی دارد که میزان هوایی را که باید به کیسه‌های هوا پمپاژ شود، تنظیم می‌کند. میزان هوا باید دقیقاً مشخص باشد تا کل سازه همچنان عمود بر زمین و در حالت ایستایی قرار گیرد. لازم به یادآوری است چنانچه محاسبات درست نباشد، کل بنا با خطر ریزش مواجه خواهد شد. آزمایشات نشان می‌دهد که این سیستم می‌تواند ساختمان را در زمانی که فونداسیون و زمین در حال لغزش است، استوار و پابرجا نگه دارد. چنین شرایطی تنها برای چند ثانیه دوام دارد و اگر بنا در این زمان دچار شکست نشود، پس از آن نیز مشکلی به‌وجود نخواهد آمد. پس از آن که سنسورها تشخیص دادند تکان‌های مهیب زلزله خاتمه پیدا کرده،‌هوای موجود در کیسه‌های هوا کم‌کم خارج می‌شود و بنا دوباره به وضع اول بازمی‌گردد. یک مورد مهم دیگر مواد تشکیل‌دهنده کیسه‌های هواست که باید وزن بسیار زیاد ساختمان را تحمل کند. تاکنون نوع و ترکیبات مواد تشکیل‌دهنده به رسانه‌ها اعلام نشده و گمان می‌رود این موضوع از جمله اسرار فناوری این شرکت است و هیچ‌گاه فاش نشود. برآوردها حاکی از آن است که نصب این سیستم جدید حدود 60 میلیون تومان هزینه در بر خواهد داشت. بسیاری معتقدند که این سیستم جدید نسبت به سایر تکنیک‌هایی که تاکنون ارائه شده‌، ارزان‌تر و کارآمدتر است. آقای هوسودا اعلام کرده هزینه نگهداری و تعمیر این سیستم به طور قابل توجهی کم است و در ضمن شرکت برای ده سال، آن را گارانتی می‌کند. ژاپن به عنوان یک کشور زلزله‌خیز مدت‌هاست که روی چنین طرح‌هایی فعالیت می‌کند. طرح‌هایی از این دست پس از انجام تمام آزمایش‌های لازم به کار بسته می‌شود و ساختمان‌های آسیب‌پذیر نظیر بیمارستان‌ها و مدارس نیز در این میان از اولویت اجرایی بالاتری برخوردار است.