راههای جلوگیری از سفید شدن مو

| |

در سال‌های نه چندان دور سفیدی مو فقط در افراد مسن مشاهده می‌شد، اما امروزه فراوان می‌بینیم که برخی جوانان موهای سفید زیادی در سر خود دارند. علت این زودرس بودن چیست؟ آیا می‌توان آن را به نوع تغذیه نسبت داد؟ آیا مصرف انواع و اقسام شامپوها و مواد تقویت‌کننده موضعی تأثیری بر بهبود این وضعیت دارد؟

موها فقط در آسیاب سفید نمی شوند، گذر زمان هم آنها را سفید می کند. در حقیقت سفید شدن موها یکی از آشکارترین نشانه های بالا رفتن سن است; اما همیشه سفید شدن مو بعلت بالا رفتن سن نیست، بسیاری از شرایط دیگر نیز موها را سفید می کنند.

پروتئین

رنگ مو بیشتر تحت تأثیر ژنتیک است، اما در برخی موارد مسائل تغذیه‌ای نیز منجر به تغییر رنگ مو می‌شوند. مثلاً یکی از علائم و نشانه‌های سوء تغذیه پروتئین که به مدت طولانی فرد را درگیر کرده باشد تغییر در رنگ مو و به عبارتی پرچمی شدن موها است. در این اختلال، کاهش تولید ملانین در ملانوسیت‌ها باعث می‌شود رنگ مو، روشن‌تر شود و در یک تار مو، بخش‌های تازه روییده شده روشن‌تر از قسمت‌های قبلی باشد. در این گونه موارد بهبود تغذیه فرد از لحاظ پروتئین می‌تواند رنگ مو را به حالت طبیعی تغییر دهد.
بیماری سلیاک

یکی دیگر از بیماری‌هایی که با رنگ مو نیز در ارتباط است، بیماری سلیاک یا عدم تحمل گلوتن می‌باشد که به دلیل مشکلات دستگاه گوارش، جذب مواد مغذی محدود شده و رنگ مو زودتر به خاکستری و سفید شدن می‌گراید.

تیروزین

تیروزین نیز اسید آمینه‌ای است که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود. این اسید آمینه پیش‌ساز ملانین است و همان طور که ذکر شد ملانین مسئول رنگ پوست و مو می‌باشد. با دریافت کافی پروتئین شامل انواع گوشت‌ها، لبنیات، تخم‌مرغ، آجیل و حبوبات می‌توان نیاز به پروتئین و اسید آمینه تیروزین را تأمین نمود و موهایی سالم‌تر داشت.

نکته مهم

مهم‌ترین نکته که باید به آن اشاره کرد این است که اصولاً مو که بافتی ضمیمه بافت پوست می‌باشد مثل تمام بافت‌ها و سلول‌های بدن دریافت مواد مغذی خود را از طریق جریان خون به انجام می‌رساند و تغذیه مو به صورت موضعی و خارجی امکان‌پذیر نیست، بنابراین تبلیغاتی که در خصوص انواع شامپوها و تقویت‌کننده‌های موضعی می‌باشند، چیزی جز بازاریابی‌های فریبنده نیست.

از آنجا که یکی از علل زمینه‌ساز سفیدی مو استرس اکسیداتیو و حملات رادیکال‌های آزاد می‌باشد، استفاده از مواد مغذی آنتی‌اکسیدان نظیر ویتامین‌های E و C نیز می‌تواند از سفیدی زودرس موها پیشگیری کند.

در محل پایه تارهای مو که در پایین‌ترین لایه پوست سر واقع شده‌اند، سلول‌هایی به نام ملانوسیت وجود دارد. ملانوسیت‌ها رنگ‌دانه‌هایی هستند که رنگ ملانین را تولید می‌کنند. رنگ‌های مختلف موی سر بستگی به آنزیمی دارد که در ساخت ملانین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مـــس

از بین مواد مغذی، مس یکی از املاحی است که وجود آن برای تولید ملانین ضروری می‌باشد. در واقع آنزیم تیروزیناز که اسید آمینه تیروزین را در سلول‌های ملانوسیت به ملانین تبدیل می‌کند، یک پروتئین مس‌دار است و در صورتی که کمبود مس وجود داشته باشد، در فعالیت آنزیم نامبرده و ایجاد رنگدانه سیاه ملانین اختلال حاصل می‌شود.

مس در جگر، کاکائو، قارچ، سبزی‌های برگ سبز، غلات سبوس‌دار، آجیل و گوشت بیشتر از مواد غذایی دیگر یافت می‌شود.

آنتی‌اکسیدان‌ها

از آنجا که یکی از علل زمینه‌ساز سفیدی مو استرس اکسیداتیو و حملات رادیکال‌های آزاد می‌باشد، استفاده از مواد مغذی آنتی‌اکسیدان نظیر ویتامین‌های E و C نیز می‌تواند از سفیدی زودرس موها پیشگیری کند. منابع این ویتامین‌ها شامل مرکبات، آناناس، گوجه‌فرنگی، کیوی، فلفل دلمه‌ای، سبزیجات برگ سبز، جوانه گندم و آجیل می‌باشد.

جمع‌بندی

بنابراین برای اینکه موهای سالمی داشته باشید، باید به تغذیه خود توجه کنید و با مصرف انواع متنوع از هر یک از گروه‌های غذایی مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را تأمین و از سفیدی زودرس موها جلوگیری کنید، اما تاکنون دارو یا غذایی مشخص نشده که رنگ موهای سفید را تغییر داده و به روز اول برگرداند، بنابراین همان طور که عنوان شد، تبلیغاتی این چنینی، دروغ‌های واهی بیش نیستند.

ضمناً به غیر از ژنتیک و تغذیه، استرس و مصرف دخانیات نیز تأثیر قابل توجهی در سفیدی زودرس موها دارند که می‌توان با استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی و پرهیز از مصرف دخانیات و به جای آن افزایش مصرف میوه و سبزی، سلامت عمومی خود را بهبود بخشید و در کنار آن، از داشتن موهای سالم نیز بهره برد.

کشف راز سفید شدن مو
محققان انگلیسی و آلمانی موفق شدند راز تغییر رنگ موها با بالا رفتن سن و سفید یا خاکستری شدن آنها در سنین میانسالی و پیری را فاش کنند.
به گفته این محققان؛ وجود رادیکال‌های آزاد اکسیژن دلیل خاکستری شدن رنگ موهاست. این پژوهشگران امیدوار هستند که کشف جدید، آنها را به سمت ابداع روش‌های مفید و کارآمد برای جلوگیری از سفید شدن موها سوق دهد.

پروفسور هانیز دکر، محقق انستیتو بیوفیزیک در دانشگاه مانیز آلمان دراین‌باره خاطرنشان کرد: پیروکسید هیدروژن منشا تغییر رنگ موهاست.

وی معتقد است: با افزایش سن میزان این ماده هم در پیاز مو بیشتر می‌شود و هم در نهایت از سنتز رنگدانه ملانین در تار مو جلوگیری می‌کند.

بر اساس این گزارش، پیروکسید هیدروژن یک ماده سفیدکننده به شمار می‌آید که محصول بازمانده از فعل و انفعالات متابولیک در بدن است. این ماده شیمیایی در تمام بافت‌های بدن وجود دارد و مقدار آن بسیار اندک است.

محققان می‌گویند: در حالت عادی آنزیمی در بدن ترشح می‌شود که پیروکسید هیدروژن را به آب و اکسیژن تجزیه می‌کند، اما با بالا رفتن سن از مقدار این آنزیم کاسته می‌شود و در این وضعیت بتدریج بر مقدار پیروکسید هیدروژن افزوده می‌شود.

پیروکسید هیدروژن با اکسیده کردن یک اسید آمینه به نام میتونین به آنزیم تیروسیناز حمله می‌کند. این آنزیم سنتز شده و در نتیجه از مقدار آن کاسته می‌شود. با کم شدن آنزیم از مقدار رنگدانه ملانین نیز کاسته می‌شود.

این اکسیداسیون توسط پیروکسید هیدروژن علاوه بر تخریب روند تولید ملانین روی سایر آنزیم‌های مورد نیاز برای ترمیم پروتئین‌های آسیب‌دیده نیز تاثیر منفی می‌گذارد و منجر به سفید شدن موها می‌شود.

راهکارهایی برای دیرتر سفید شدن موهای سر
در پایین ترین لایه پوست و در محل پایه و تکیه تار مو، سلول هایی به  نام «ملانوسیت» قرار دارند که دائما ترکیبی با نام «ملانین» را تولید می کنند و همین «ملانین» است که رنگ موها را ایجاد می کند. وقتی ملانوسیت ها کاملا فاقد رنگدانه شوند، مو سفید می شود و اگر تعداد ملانین یک تار مو کمتر از حالت عادی شود، آن مو خاکستری و نقره ای می شود. «ملانوسیت» هر ده سال حدود 10درصد از میزان و توان تولید رنگ خود را از دست می دهد. اگرچه چگونگی از دست دادن این رنگدانه ها دقیقا مشخص نیست اما آنچه مشخص است، اینست که در نخستین مراحل خاکستری شدن مو، ملانوسیت هنوز وجود دارد; اما غیرفعال است.

میانگین سنی سفید شدن مو در سفیدپوستان 34سال و در سیاهپوستان 42سال است. اگر موی یک فرد سفیدپوست زودتر از بیست سالگی و سیاه پوست زودتر از سی سالگی سفید شود، به آن سفید شدن زودرس مو می گویند. موی بدن و صورت هم مثل موی  سر خاکستری می شود; اما معمولا این اتفاق بعد از تغییر رنگ موی  سر بوجود می آید. سفید شدن موی  سر معمولا از شقیقه ها آغاز می شود و بعد از آن نوبت به تاج سر و بقیه نقاط پشتی  سر می رسد. در سفیدی موها، نقش عوامل ارثی را نباید فراموش کرد. سفیدی زودهنگام موی  سر ممکن است بعلت ژنی باشد که از والدین مان به ارث برده ایم; اما علل قابل درمانی نیز برای آن وجود دارد.

-  تغذیه و رنگ مو: تحقیقات نشان داده کمبود فلزاتی مانند; آهن، روی، منگنز، تیتانیوم، تنگستن و مس از عوامل اصلی در سفید شدن موها هستند، البته این مسئله علاج هم دارد. کارشناسان تغذیه معتقدند; افرادی که دچار سفیدی مو هستند، باید میوه هایی همچون; سیب، گلابی، هلو و همه میوه هایی که حاوی مقادیری از املاح گوناگون خصوصا فلز منگنز هستند و نیز مصرف سبزیجاتی همچون; سیر، پیاز، موسیر و تره که دارای منگنز هستند را در برنامه غذایی خود بگنجانند. نخودفرنگی، قارچ، آجیل، لوبیا، عدس، گوجه فرنگی، موز، آلو، سویا و سیب زمینی از جمله غذاهایی هستند که مقدار قابل توجهی مس دارند و می تواند بر پوست و مو تاثیر بگذارد و حتی از سفید شدن مو هم جلوگیری کند. خوردن جوشانده سبوس گندم، سنبل الطیب، مخلوط پودر سبوس برنج و شکر با نبات ساییده شده و نان جو هم در حفظ رنگ مو و کاهش موهای سفید موثر است.
-  بیماری و موی سفید: بسیاری از بیماری ها می تواند روند سفید شدن موها را تسریع کند. کمبود ویتامین هایB  ، بخصوص اسیدپانتوتنیک و ویتامین  B 12 یکی از این موارد است. بیماری تیروئید، بیماری  های سیستم ایمنی، کم خونی، رژیم های سخت و طولانی مدت، بیماری ها و افزایش گلبول های سفید خون نیز باعث سفیدی زودهنگام و بیش از حد موها می شود.
-  سیگار و مو: سیگار کشیدن نیز موها را سفید می کند. تحقیقات نشان داده، سرعت سفید شدن مو در سیگاری ها، چهار برابر افراد غیرسیگاری است. شاید علت این امر، کاهش رسیدن اکسیژن به ریشه موها باشد.


درمان سفید شدن مو
تنها علاج سفید شدن فیزیولوژیکی موها رنگ کردن آنها می باشد. رنگهای گیاهی نه تنها بی ضرر هستند بلکه باعث تقویت موها نیز می گردد.
در مواردی که سفید شدن موها به علت بیماریهای پوست سر و یا سایر بیماریهای دیگر بدن باشد، بایستی به پزشک متخصص مراجعه نموده و با معالجه این بیماری ها و رفع آن معمولاً موها پس از چند ماه رنگ طبیعی خود را کم کم به دست خواهند آورد.
اصلاح رژیم غذایی ، مراعات بهداشت عمومی، خوردن ویتامینهای لازم و ضروری سبب تسهیل رنگ پذیری موها می گردد.